د یوه مملکت د ملي منافعو تعریف

محمود صافي

ملي منافع څه ته وایي؟

ملي منافع هغه اساسي او ستراتیژیک اهداف دي چې هر هېواد یې د خپل بقا، سوکالۍ، امنیت او پرمختګ لپاره ضروري ګڼي.
دا مفهوم، چې د یوه ملت د تاریخ، جغرافیې، دیني ارزښتونو او ملي هویت پر بنسټ رامنځته شوی دی، د هېواد سیاسي، اقتصادي، کلتوري، جغرافیایي او پوځي اهداف رانغاړي.

د ملي منافعو عمده ځانګړنې:

۱. د خپلواکۍ او ملي حاکمیت ساتنه.
۲. د ولس د امنیت او ثبات تأمینول.
۳. اقتصادي پراختیا او پر ځان بسیاینې ته رسېدل.
۴. د فرهنګي هویت، ژبې او ملي ارزښتونو ژغورنه.
۵. له بهرنيو هېوادونو سره متقابل درناوی او همکارۍ.
۶. د طبیعي زیرمو او جغرافیایي پولو حفاظت.

په ساده تعبیر:
ملي منافع هغه اهداف دي چې یو ملت ورته د خپل عزت، خپلواکۍ، پرمختګ او نړیوال حیثیت د خوندیتوب لپاره ارزښت ورکوي، او هڅه کوي چې د وخت، شرایطو او ګواښونو په پام کې نیولو سره یې خوندي وساتي.

د افغانستان د ملي منافعو ژور تحلیل:

افغانستان، چې د لرغوني تاریخ، اسلامي تمدن او څو قومي جوړښت درلودونکی هېواد دی، ځانګړې ملي منافع لري.
دا منافع د هېواد له طبیعي جغرافیې، دیني ارزښتونو، ملي کلتور او تاریخي تجربو څخه الهام اخلي.

د افغانستان د ملي منافعو د خوندي کولو لپاره، لاندې اصول حیاتي دي:

۱. سیاسي خپلواکي:
افغانستان باید خپل داخلي او بهرني سیاست د خپلواکو پریکړو پر بنسټ تنظیم کړي او هېڅ بهرني قدرت ته اجازه ورنکړي چې د هېواد په چارو کې مداخله وکړي.

۲. د ملي یووالي ټینګښت:
په افغانستان کې د ټولو قومونو ترمنځ ورورولي، برابري او د ملي هویت پیاوړتیا باید د ملي پالیسۍ یوه محوري برخه وي. د قومي او ژبنیو اختلافاتو مخنیوی د ملي یووالي ساتلو لپاره اړین دی.

۳. امنیت او ثبات:
د ترهګرۍ، جنایتونو او داخلي شخړو له منځه وړل، د پولیسو او پوځ پیاوړتیا، او د ټول هېواد په کچه د امن فضا رامنځته کول د ملي منافعو مهم بنسټونه دي.

۴. اقتصادي خپلواکي:
افغانستان باید د خپلو طبیعي زیرمو (لکه معدني شتمنۍ، اوبه، کرنیزې ځمکې) څخه استفاده وکړي، د بهرنیو مرستو پر ځای پر خپل اقتصادي بنسټونو متکي شي او د پایدارې اقتصادي ودې زمینه برابره کړي.

۵. د اسلامي ارزښتونو او کلتوري هویت ژغورنه:
د دیني ارزښتونو، اسلامي قوانینو، افغاني دودونو، ژبې او ملي کلتور ساتنه باید د هېواد د ملي منافعو یو بنسټيز اصل وي.

۶. د سوله ییزو نړیوالو اړیکو پراختیا:
د ګاونډیو، اسلامي هېوادونو او نړیوالې ټولنې سره د متقابل درناوي پر بنسټ، داسې اړیکې جوړول چې هېواد ته د پراختیا فرصتونه برابر کړي، نه د جګړو تهدیدونه.

۷. د جغرافیایي موقعیت څخه مثبت استفاده:
افغانستان باید خپل ستراتیژیک جغرافیایي موقعیت — د منځنۍ آسیا او جنوبي آسیا د نښلولو پل — د اقتصادي پرمختګ، سیمه ییزو همکاریو او نړیوال تجارت لپاره په فرصت بدل کړي.

پایله:

هغه ملتونه چې خپلې ملي منافع په سمه توګه وپېژني، تعریف یې کړي، او د ساتنې لپاره اغېزمن پلانونه رامنځته کړي، کولای شي د نړیوالو تحولاتو، ګواښونو او فرصتونو په وړاندې په بریالۍ توګه مقاومت وکړي او ځانته روښانه راتلونکی برابر کړي.

محمود صافي
(د پوځي او سیاسي چارو شنونکی او لیکوال)

 یادونه: د مقالې محتوا یوازې د لیکوال مسؤلیت دی. د افغان دیاسپورا شبکه به په مقالو کې د هر ډول ناسم یا غلط بیان مسؤلیت په غاړه  نه اخلي.