راهکارهای استفاده‌ی موثر از شبکه‌های اجتماعی
سید مصطفی سعیدی، روزنامه‌نگار و استادِ دانشگاه
امروزه شبکه‌های اجتماعی یکی از پرکاربردترین پدیده‌ها در سطح جهان بوده و تاثیر جدی، مستقیم و موثر در شکل‌گیری افکار و ذهنیت‌های فردی و جمعی دارد. این پدیده می‌تواند پیامدهای خوب و مثبت و نیز زیان‌های منفی و خطرناک را در پی داشته باشد. بناً بایستی به صورت روش‌مند و موثر مورد استفاده قرار گیرد.
دادخواهی‌های مدنی، افشای جنایت‌کاران، سوء استفاده‌ها، رسیدن به حقوق شهروندی و تامین عدالت می‌تواند از پیامدهای مفید این پدیده باشد. به همین گونه فربه ساختن مسایل زبانی و تفرقه‌افگنی‌ها، ضیاع وقت، سد واقع شدن به مطالعه، تحقیق و رفتن به سوی پرتگاه فساد اخلاقی و … می‌تواند از زیان‌های خطرناک این پدیده به شمار آید.
به هر روی امروزه استفاده از شبکه‌های اجتماعی به ویژه فیس‌بوک برای تحقق ارتباطات خیلی مهم پنداشته شده و بشریت و اقشار و طیف‌های گوناگون انسان‌ها از آن گزیری ندارند. از اینرو باید هر جامعه با در نظرداشت موقعیت‌های اجتماعی انسان‌های همان جامعه یک سری هنجارها و شاخص‌های موثر استفاده برای کاربران را ایجاد و تدوین نماید.
اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع و به‌روز رسانی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ادبی، هنری، اقتصادی و ورزشی و گام به گام با روز و زمان خود را عیار ساختن از مفیدیت‌های این پدیده است. ولی اگر از آن به صورت افراطی و بلا وقفه و بدون قید و شرط و به گونه‌ی بی‌احتیاط مورد کاربرد قرار گیرد، در آن صورت سلامت فردی، خانواده‌گی و محیطی جداً صدمه دیده و انسان را در دراز مدت، احساساتی، بی‌پروا، تنبل و فاقد تفکر جدی و ابتکار عمل به بار می‌آورد.
در اینجا برخی موارد ضروری را برای نهادمند شدن کاربرد شبکه‌های اجتماعی به ویژه فیس‌بوک، به خصوص برای نوجوانان و جوانان پیشنهاد می‌کنیم:
1- تعیین حدود و ثغور و زمان‌بندی استفاده از شبکه‌های اجتماعی،
2- تعیین و تثبیت خطوط قرمز برای نشر و پخش مطالب،
3- ترسیم مشی ارزشی و عبور نکردن از این ارزش‌ها در موقع نگارش مطلب، ارایه‌ی نظریات و …،
4- تدوین کُدهای اخلاقی و ترسیم فرهنگ استفاده از شبکه‌های اجتماعی و تعمیم بخشیدن آن،
5- اولویت دادن به مسایل علمی، دانش روز، مسایل ملی، اخلاقی و تربیتی،
6- استفاده‌ی مناسب و در زمان و مکان‌های معین از شبکه‌ها،
7- تجاوز نکردن در حریم خصوصی دیگران،
8- عدم سوء استفاده از شبکه‌های اجتماعی به منظور موارد شخصی، قومی و …،
9- سیاسی نساختن مسایل روز و دخالت نکردن در امور و نوشته‌های دیگران،
10- ترویج فرهنگ تسامح و تساهل و همدیگر پذیری و اجتناب از ترویج فرهنگ خشونت،
11- خبر رسانی به موقع و تقویت ارتباطات موثر ،
12- ترویج فرهنگ آموزش و جلوگیری از افراطیت و ستیزه‌جویی،
13- جا دادن مطالعه و پژوهش در تقسیم اوقات روزمره و دوری از اعتیاد رسانه‌های اجتماعی،
14- کمک در راستای شناسایی هویت ملی و منافع ملی کشور،
15- پرهیز از هرنوع سوء استفاده، دشنام و هرزه گویی ها،
16- معرفی شخصیت‌های مطرح جهان و کشور و کار در عرصه‌ی تاریخ معاصر کشور با ارایه‌ی طرح‌های مفید،
17- پرهیز و اجتناب از هر گونه موضع گیری‌های مغرضانه و پیش‌داوری‌ها،
18- کمک در امر تقویت مردم سالاری و آزادی‌های مدنی و بیان،
19- دادخواهی برای تحقق عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی و مبارزه در برابر ظلم و تجاوز،
20- جلوگیری از سطح‌نگری مسایل و ژرف‌نگری و مثبت‌اندیشی.
و ده‌ها مورد دیگر که کارشناسان و صاحب‌نظران امور به ویژه روانشناسان و جامعه‌شناسان در زمینه می‌توانند، آثار جداگانه تدوین نمایند. پس چه بهتر است که از این پدیده‌ی مهم و اساسی استفاده‌ی بهینه نموده و از کاربرد واژه‌های رکیک و فربه‌سازی دشمنی‌ها و بدبینی‌ها پرهیز نماییم.
توجه: مسئولیت مطالب مقاله به عهده نویسنده می باشد. شبکه افغان دیاسپورا در قبال اظهارات نادرست در این مقاله مسئولیتی نخواهد داشت.
